Als je ooit in een slijterij bent geweest (vást wel als Guytalker), heb je waarschijnlijk weleens opgemerkt dat een van je favoriete sterke dranken twee verschillende spellingen heeft. Sommige whisk(e)ys worden gespeld met een ‘e’ ertussen, terwijl anderen deze klinker juist missen. Maar waarom is dat nou eigenlijk? Vandaag vertellen we je alles over de verschillen tussen de twee!
Is er een verschil tussen whisky en whiskey?
Als je dacht dat die ‘e’ ertussen simpelweg een tikfoutje was, dan heb je het mis. Het antwoord is namelijk ja, er is een verschil tussen whisky en whiskey. De spelling van het product is namelijk gekoppeld aan het land van herkomst. Amerikaanse of Ierse whiskyproducenten spellen “whiskey” meestal met de extra letter. Canadese, Schotse en Japanse distilleerders geven de voorkeur aan ‘whisky’, zonder ‘e’ dus.
Het belangrijkste verschil tussen whisky en whisky is dus geografisch, maar ook de ingrediënten verschillen vaak. Scotch is whisky gemaakt in Schotland, terwijl bourbon weer whisky is die gemaakt is in de VS, over het algemeen Kentucky. Scotch wordt voornamelijk gemaakt van gemoute gerst, terwijl bourbon wordt gedistilleerd uit maïs. Als je in Engeland bent en om een whisky vraagt, krijg je Scotch. Maar in Ierland krijg je Ierse whiskey.
Levenswater
Het woord ‘Whisky’ is afgeleid van de Gaelische term usquebaugh, wat zich vertaalt als ‘levenswater’. Uisge betekent water en Beatha betekent leven. Het is een term die in de loop van de tijd voor veel soorten verkwikkende geesten wordt gebruikt, bijvoorbeeld Eau de Vie. Het verschil komt grotendeels door de vertaling van woorden uit de Schotse en Ierse Gaelische vormen. Aan het einde van de 19e eeuw was Schotse whisky van zeer slechte kwaliteit, daarom wilden de Ierse producenten hun product differentiëren. Tegenwoordig behoren zowel Schotse als Ierse whisky’s tot de beste ter wereld.
Ook bij het distilleren is er een heus verschil. Over het algemeen worden Schotse en Amerikaanse whisky’s bijvoorbeeld tweemaal gedistilleerd en wordt Ierse whisky driemaal gedistilleerd (er zijn in alle gevallen uitzonderingen op de regel). Driemaal distilleren geeft een lichtere en gladdere drank. En ook de grootte en vorm van de stills die worden gebruikt in het distillatieproces zijn verschillend. In Ierland en een groot deel van Amerika worden potstills vaak gebruikt. Dit zijn korte, dikke, grote stills met een ronde basis die zachtere en meer ronde geesten produceren. In Schotland gebruiken distilleerderijen een grote verscheidenheid aan vormen en afmetingen van still en dit geeft een grotere diversiteit aan karakters en smaken.
Verschillende ingrediënten
En dan zijn er dus ook nog verschillen in ingrediënten tussen whisky en whiskey. In Schotland is het bijvoorbeeld gebruikelijk turf te gebruiken om de gemoute gerst te drogen, zodat deze klaar is om te malen en te pureren. Het type turf dat wordt gebruikt en de tijd dat de gerst in de turfrook droogt, zullen de smaak in de uiteindelijke drank beïnvloeden. Dit geeft Schotse whisky zijn volheid en traditionele rokerigheid. In Ierland en Amerika gebruiken ze hierbij hout of andere brandstoffen en dit maakt de drank minder rokerig en lichter. Nogmaals, er zijn uitzonderingen.
Ook de gebruikte granen verschillen. De Schotten gebruiken vaak gemoute gerst in hun whisky, maar dit is niet het geval in Ierland. Daar gebruiken ze ook gemoute gerst, maar komen ook vaak andere granen voor. Van oudsher heeft Ierland een armere economie dan Schotland en is gerst duur om te kopen. Daarom is het goedkoper om ander graan te gebruiken om whisky te produceren. Deze graanwhisky leent zich voor blending en is van oudsher gebruikt om goedkope blends te maken.
In Amerika moesten de nieuwe kolonisten verschillende grondstoffen gebruiken om hun whisky te produceren vanwege het verschillende klimaat en de bodemgesteldheid. Dit omvatte het mengen van verschillende granen tijdens het pureerproces, afhankelijk van wat beschikbaar was. In de loop van de tijd zijn deze verschillende recepten van graanmengsels geëvolueerd, waardoor Amerikaanse whisky nu weinig overeenkomsten vertoont met Schotse of Ierse whisky’s.
Kortom: er zitten dus best nog wat verschillen tussen whisky en whiskey. Maar wil je er écht achter komen hoe het zit? Dan zit er niets anders op dan ze allemaal eens te proberen. Proost, mannen!